۱۲ نوامبر ۲۰۲۵ – افزایش سطح قند خون یک ساعت پس از انجام تست تحمل گلوکز خوراکی(OGTT) نشان دهنده ی وضعیت متابولیکی بحرانی است- حتی پیش از مرحله پیش دیابت. افرادی که این وضعیت را دارند، به ویژه به مداخلات سبک زندگی پاسخ خوبی می دهند. این شاخص می تواند به عنوان یک نشانگر زیستی بالینی جدید مطرح شود و امکان پیشگیری هدفمند و زودهنگام از دیابت نوع ۲ را فراهم کند.
این نتیجه گیری حاصل پژوهشی مشترک از دانشگاه توبینگن، مرکز هلمهولتز مونیخ و مرکز تحقیقات دیابت آلمان(DZD) است که با همکاری پروفسور مایکل برگمن از دانشگاه نیویورک انجام شده و در نشریه ی Metabolism منتشر شده است.
پیش دیابت، به عنوان مرحله ی مقدماتی دیابت نوع ۲ شناخته می شود، اما بیش از ۴۰ درصد از افراد مبتلا به پیش دیابت طی یک دهه به دیابت مبتلا نمی شوند. مهم تر آن که معیارهای انجمن دیابت آمریکا(ADA) حدود ۲۰ درصد از افرادی را که بعدها دچار دیابت می شوند، شناسایی نمی کند و در نتیجه هشدار زودهنگام برای آن ها فراهم نمی شود. بنابراین، چگونه می توان افراد در معرض خطر را بهتر شناسایی و درمان کرد؟
نگاهی دقیق تر به مراحل اولیه اختلال متابولیک
برای پاسخ به این پرسش، پژوهشگران به دنبال نشانگرهای دقیق تر بودند. غلظت قند خون پلاسما در یک ساعت پس از مصرف محلول گلوکز(1h-PG) در تست OGTT برای آن ها بسیار مهم به نظر رسید. این همان سطح قند خونی است که پزشکان دقیقاً یک ساعت پس از مصرف گلوکز توسط بیمار اندازه گیری می کنند.
بر اساس اعلام فدراسیون بینالمللی دیابت (IDF)، مقدار برابر یا بیشتر از ۱۵۵میلی گرم در دسی لیتر به عنوان شاخص اولیه اختلال در تنظیم گلوکز در نظر گرفته می شود- اغلب پیش از آن که مقادیر ناشتا یا دو ساعته غیرطبیعی شوند. امید آن است که این اندازه گیری بتواند فرصت هایی برای شناسایی زودهنگام افراد در معرض خطر و درمان هدفمند آن ها فراهم کند.
مداخله ی سبک زندگی با اثر قابل توجه
برای آزمودن این فرضیه، پژوهشگران در برنامه ی مداخله ی سبک زندگی توبینگن (TULIP)، ۳۱۷ فرد با سطوح مختلف تحمل گلوکز را به مدت ۹ماه تحت نظارت قرار دادند. هدف این مداخله کاهش وزن حداقل ۵ درصداز طریق رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم بود.
شرکت کنندگان بر اساس پارامترهای متابولیکی به سه گروه تقسیم شدند:
· افراد با تنظیم طبیعی گلوکز،
· افراد با افزایش مجزای قند خون یک ساعته (در حالی که مقادیر ناشتا و دو ساعته هنوز طبیعی بودند)،
· افراد با اختلال کلاسیک در تنظیم گلوکز (پیش دیابت).
در آغاز مطالعه مشخص شد که افراد با سطح بالای قند خون یک ساعته از نظر متابولیکی در وضعیت بینابینی بین سالم و ناسالم قرار دارند. حساسیت به انسولین و عملکرد سلول های بتا در آن ها مختل شده بود و سطح چربی در کبد و شکم آنها بالا بود، اما هنوز قابل برگشت.
پس از ۹ماه مداخله، حساسیت به انسولین و عملکرد سلول های بتا در گروه 1h-PG به طور قابل توجهی بهبود یافت و به سطح افراد متابولیکی سالم نزدیک شد. هم زمان، سطح چربی کبد نیز به حالت طبیعی بازگشت. این بهبودها در گروه پیش دیابت بسیار کمتر بود.
فواید بلندمدت: کاهش ۸۰ درصدی خطر
در بازه ای تا ۱۲سال، اثر چشمگیری مشاهده شد: افرادی با سطح بالای قند خون یک ساعته که در مداخله شرکت کرده بودند، ۸۰ درصد کمتر از افراد مبتلا به پیش دیابت به دیابت نوع ۲ مبتلا شدند. تقریباً نیمی از آن ها به سطح قند خون طبیعی (نرموگلایسمی) رسیدند- دو برابر بیشتر از گروه پیش دیابت.
یییینگ وانگ، نویسنده ی اول این مطالعه و دانشجوی پزشکی در بخش دیابتولوژی، غدد و نفرولوژی بیمارستان دانشگاهی توبینگن و پژوهشگر بالینی درDZD ، گفت:«کاهش وزن و کاهش چربی کبد باعث بهبود حساسیت به انسولین و توانایی سلول های بتا در پاسخ به گلوکز شد. این نرمال سازی فرآیندهای متابولیکی کلیدی می تواند برای گذار به تنظیم پایدار و سالم گلوکز حیاتی باشد».
راهبرد جدید پیشگیری با قابلیت کاربرد بالینی
مقدار قند خون یک ساعته به عنوان حساس ترین نشانگر برای شناسایی زودهنگام اختلال در تحمل گلوکز شناخته شد. این شاخص از HbA1c، قند خون ناشتا و قند خون دو ساعته اطلاعات دقیق تری ارائه می دهد. پروفسور آندریاس بیرکنفلد، نویسندهی ارشد مطالعه، اظهار داشت:«این مقدار ظاهراً بهترین زمان را برای نرمال سازی متابولیسم نشان می دهد».
به گفته ی او، این تست می تواند امکان شناسایی زودهنگام و درمان مؤثر افراد در معرض خطر را فراهم کند- حتی پیش از آن که پیش دیابت تشخیص داده شود. این موضوع می تواند قند خون یک ساعته پس از مصرف محلول گلوکز(1h-PG) را به عنوان یک نشانگر زیستی بالینی جدید تثبیت کند.
منبع:
https://medicalxpress.com/news/2025-11-hour-blood-glucose-chance-diabetes.html